Mỗi người chúng ta thường đứng giữa rất nhiều mối quan hệ. Có mối quan hệ chỉ diễn ra trong chốc lát, theo kiểu ăn bánh trả tiền. Tôi trả tiền thuê anh làm một việc, anh làm xong và quan hệ của chúng ta chấm dứt. Anh đem lại cho tôi lợi ích này, cơ hội này, tôi chơi với anh, làm bạn bè đối tác của anh. Khi anh không còn có lợi cho tôi, thì tôi cũng không có nhu cầu quan tâm đến anh nữa. Những mối quan hệ yêu quái qua đường đó hoàn toàn chỉ dựa trên quan hệ lợi ích, và có thể tính được ngay giá của nó là bao nhiêu.
Nhưng có rất nhiều mối quan hệ không thể định lượng được bằng tiền. Tình cảm ruột thịt giữa những người thân trong gia đình, tình cảm bạn bè từ thuở hàn vi, sự chung sức chung lòng của những người cùng chí hướng, sự san sẻ trách nhiệm giữa vợ với chồng, sự cộng tác hỗ trợ nhau trong công việc, sự tri ân đối với những người đã giúp đỡ mình… , những mối quan hệ đó theo ta suốt cuộc đời, nhưng không bao giờ đem lại cho ta những lợi ích vật chất cụ thể. Vậy thì giá của nó là bao nhiêu? Điều gì khiến cho chúng ta muốn vun vén cho chúng?
Một mối quan hệ bền vững đem lại cho bạn sự tin cậy, an tâm. Bạn biết rằng dù bạn có là ai, thành đạt hay không, bạn biết rằng bố mẹ bạn vẫn luôn yêu thương bạn. Bạn biết rằng khi mình có chuyện buồn không phải ai cũng hiểu, thì có một người bạn từ thuở hàn vi sẵn sàng ngồi im lặng chỉ lắng nghe bạn nói. Bạn hiểu rằng dù con đường phía trước bạn đang đi rất nhiều chông gai, nhưng người cộng sự đó luôn sẵn sàng ủng hộ. Bạn biết rằng bạn có đầy đủ những thói hư tật xấu ở đời, nhưng ông xã bạn vẫn chấp nhận con người thật của bạn. Bạn biết rằng, mỗi khi bạn cảm thấy hoang mang và bất an về con đường sự nghiệp, thì thầy cô giáo của bạn luôn đưa ra cho bạn sự chỉ dẫn sáng suốt. Sự chấp nhận, ủng hộ, tin tưởng vô điều kiện đó khiến cho bạn cảm thấy mình không còn cô đơn, không còn sợ hãi, khiến cho bạn dám dũng cảm tiến về phía trước, vì biết rằng dù có thất bại đi chăng nữa, bạn vẫn có đường trở về.
Những con người luôn lặng lẽ ở phía sau bạn, đứng bên cạnh bạn đó không hứa hẹn sẽ cho bạn cái gì. Nhưng họ sẽ là một phần sức mạnh bên trong bạn, là cội nguồn của sự tự tin, dũng cảm, táo bạo của bạn, là động lực cho sự nhiệt thành cống hiến và sáng tạo của bạn. Nếu thiếu họ, bạn sẽ trở nên chông chênh giữa trời đất. Vì thế, những mối quan hệ bền vững nhưng âm thầm theo bạn suốt cả cuộc đời đó, chính là toàn bộ nội lực tinh thần của bạn.
Trong một ngày, bạn chỉ có thể dành cùng lắm một phần tư thời gian cho việc tiêu tiền, mua sắm để thỏa mãn nhu cầu vật chất. Bạn dành khoảng một phần tư đến cùng lắm là một nửa thời gian cho công việc. Những mối quan hệ xã giao thoáng chốc chỉ chiếm cùng lắm là một nửa thời gian của bạn. Một nửa thời gian còn lại, bạn trở lại là chính mình, một con người không chức tước, danh vị, không tiền bạc, không đeo đầy trang sức hay cưỡi trên những chiếc ô tô hạng sang. Một nửa thời gian đó, bạn sống trong gia đình, trong vòng tay của bạn bè, của những đồng nghiệp và cộng sự thân thiết, của những người bạn cùng chung chí hướng, cùng nhau ăn một bữa cơm, ở chung một mái nhà, uống chút cà phê và tán nhăng tán cuội những chuyện đầu Ngô mình Sở. Một nửa thời gian đó, bạn trở về với chính bạn và cảm nhận niềm đau khổ hay hạnh phúc của chính mình.
Thỉnh thoảng, tôi gặp rất nhiều người buồn cười. Mỗi khi tôi nói có việc này việc kia hay lắm, họ hỏi tôi: thế thù lao bao nhiêu. Mỗi khi gặp một người có khả năng sinh lời, là họ tỏ ra quấn quít, nhưng khi không còn khai thác được người đó, thì họ coi như chưa hề quen biết. Khi có một nơi trả lương cao hơn, là họ sẽ sẵn sàng dứt áo ra đi. Họ thường cảm thấy bất mãn vì bị đối xử không công bằng hay được trả thù lao không xứng đáng. Họ rất giỏi tính toán nên không để mình chịu thiệt bao giờ. Và khi quan sát khuôn mặt của những người này, tôi nhận ra họ thường có chung một vẻ bồn chồn, bất an, một vẻ âu lo toan tính. Tôi nghĩ hẳn là họ phải suy tư nhiều lắm, để có thể có được vẻ mặt bất an đó. Hẳn là mỗi sáng trước khi ngủ dậy và mỗi tối trước khi đi ngủ, họ phải dành nhiều thời gian lắm để tính toán các khoản lỗ lãi trong ngày. Khi họ tự đặt mình vào mạng lưới những mối quan hệ bấp bênh, họ khiến cho cuộc sống của mình trở nên trắc trở.
Tôi lại gặp rất nhiều người say mê làm những công việc chẳng để mang lại ích lợi vật chất nào cả cho riêng họ cả. Họ đối xử với người khác trước sau như một. Thay vì lợi dụng người khác thì họ nâng đỡ. Thay vì chiến đấu để tranh giành lợi ích, thì họ kiên trì đi con đường của mình, theo cách của mình. Họ ít khi dùng những lời lẽ đao to búa lớn để khoe mẽ hay dọa nạt người khác, cũng không vồn vã xã giao để lấy lòng người khác khi gặp mặt, nhưng cũng không bao giờ nói xấu người khác sau lưng. Những người đó thường có một khuôn mặt an nhiên tự tại mà khi tiếp xúc, ta thấy rất có thiện cảm và có thể tin tưởng từ cái nhìn đầu tiên, rất khó có thể giải thích tại sao. Khi quan sát cuộc đời những người này, tôi thấy họ thường gặp may, có quí nhân phù trợ và cuộc đời cũng suôn sẻ, thuận lợi.
Vậy thì dường như có một mối liên hệ nào đó giữa những mối quan hệ mà một con người tạo dựng nên xung quanh mình và số phận của người đó. Những người tự tạo cho mình những mối quan hệ bấp bênh, thì sẽ có số phận chao đảo. Những người tự thiết lập xung quanh mình những mối quan hệ bền vững, thì cuộc sống sẽ ổn định, an nhàn, may mắn.
Vậy thì một mối quan hệ bền vững đáng giá bao nhiêu? Cái giá của nó không thể tính được bằng tiền, bởi vì nó chính là cảm giác hạnh phúc của bạn và nó chính là số phận của bạn.
Vì lẽ đó, gây dựng và vun xới cho những mối quan hệ bền vững, vượt lên trên tiền bạc, vật chất, theo tôi, chính là một khoản đầu tư, một khoản đầu tư rõ ràng là sinh lời. Cái mà bạn sẽ nhận được từ mối quan hệ đó, là vô giá.
Nguyễn Ngọc Minh
Chia sẻ nếu bạn thấy hữu ích!
Chia sẻ nếu bạn thấy hữu ích!